Ordo Virtutum - text and translatio

Ordo Virtutum - text and translation
(based on translation by Peter Dronke, 1981 and 1997)
Incipit Ordo Virtutum Here begins the Play of the Virtues:
Patriarche et Prophete
Qui sunt hi, qui ut nubes?
Patriarchs and Prophets:
Who are these, who seem like clouds?
Virtutes
O antiqui sancti, quid admiramini in nobis?
Verbum del clarescit in forma hominis, et
ideo fulgemus cum illo, edificantes membra
sui pulchri corporis.
Virtues:
O ancient holy ones, why do you marvel at
us? The Word of God grows bright in the
form of a man, and thus we shine with him,
building the limbs of his beautiful body.
Patriarche et prophete
Nos sumus radices et vos rami, fructus
viventis oculi, et nos umbra in illo fuimus.
Patriarchs and prophets:
We are roots, and you are branches, the fruit
of the living eye, of which we were the
shadow.
Querela Animarum in came positarum
O nos peregrine sumus. Quid fecimus, ad
peccata deviantes? Filie Regis esse
debuimus, sed in umbram peccatorum
cecidimus. O vivens sol, porta nos in
humeris tuis in iustissimam hereditatem
quam in Adam perdidimus! O rex regum, in
tuo prelio pugnamus.
Lament of embodied Souls:
We are strangers here! What have we done,
straying to realms of sin? We should have
been daughters of the King, but we have
fallen into the shadow of sins. Living Sun,
carry us on your shoulders back to that most
just inheritance we lost in Adam! O king of
kings, we are fighting in your battle.
Felix Anima
O dulcis divinitas, et o suavis vita, in qua
perferam vestem preclaram, illud accipiens
quod perdidi in prima apparitione, ad te
suspiro, et omnes Virtutes invoco.
Soul, joyful:
Oh sweet divinity, o gentle life, in which I
shall wear a bright robe, accepting that
which I lost in my first formation - I cry to you
and invoke all the Virtues.
Virtutes
O felix Anima, et o dulcis creatura dei, que
edificata es in profunda altitudine sapientie
dei, multum amas.
Virtues:
Oh happy Soul, oh sweet creature of God,
fashioned in the great height of the wisdom
of God, you show much love.
Felix Anima
O libenter veniam ad vos ut prebeatis michi
osculum cordis.
Soul, joyful:
Oh let me come to you freely, that you may
give me the kiss of your heart!
Virtutes
Nos debemus militare tecum, o filia regis.
Virtues:
We must fight with you, oh royal daughter.
Sed, gravata, Anima conqueritur
O gravis labor, et o durum pondus quod
habeo in vesto huius vite, quia nimis grave
michi est contra carnem pugnare.
Soul turns to sadness:
Oh heavy toil, oh harsh weight that I bear in
the dress of this life: it is too heavy for me to
fight against my body.
Virtutes ad Animam illam
O Anima, voluntate dei constituta, et o felix
instrumentum, quare tam flebilis es contra
hoc quod deus contrivit in virginea natura?
Tu debes in nobis superare diabolum.
Virtues to Soul:
Anima, you that were given your place by
the will of God, you instrument of bliss, why
are you so tearful in the face of the evil God
crushed in a maidenly being? You must
overcome the devil in our midst.
Anima illa
Succurrite michi, adiuvando, ut possim stare!
Soul:
Support me, help me to stand firm!
Scientia Dei ad Animam illam
Vide quid illud sit quo es induta, filia
salvationis et esto stabilis, et numquam
cades.
Knowledge-of-God to Soul:
See the dress you are wearing, daughter of
salvation: be steadfast and you will never
fall.
Infelix, Anima
O nescio quid faciam, aut ubi fugiam! O ve
Soul, sadly:
I don't know what to do or where to flee Woe
michi, non possum perficere hoc quod sum
induta. Certe illud volo abicere!
is me, I cannot perfect this dress I have put
on! Indeed I want to cast it off!
Virtutes
O infelix conscientia, o misera Anima, quare
abscondis faciem tuam coram creatore tuo?
Virtues:
Unhappy state of mind, oh poor Anima, why
do you hide your face in the presence of
your Creator?
Scientia Dei
Tu nescis, nec vides, nec sapis illum qui te
constituit.
Knowledge of God:
You do not know or see or taste the One
who has set you here.
Anima illa
Deus creavit mundum: non facio illi iniuriam
sed volo uti illo!
Soul:
God created the world: I'm doing him no
injury - I only want to enjoy it!
Strepitus Diaboli ad Animam illam
Fatue, fatue quid prodest tibi laborare?
Respice mundum, et amplectetur te magno
honore.
Devil, shouting at Soul:
What use to you is toiling foolishly? Look to
the world: it will embrace you with great
honour.
Virtutes
O plangens vox est hec maximi doloris! Ach,
ach, quedam mirabilis victoria in mirabili
desiderio dei surrexit, in qua delectatio
camis se latenter abscondit, heu, heu, ubi
voluntas crimina nescivit et ubi desiderium
hominis lasciviam fugit. Luge, luge ergo in
his, Innocentia, que in pudore bono
integritatem non amisisti, et que avariciam
gutturis antiqui serpentis ibi non devorasti.
Virtues:
Is this not a plangent voice of the greatest
sorrow? Ah, a certain marvellous victory
already rose in that Soul, in her wondrous
longing for God, in which a sensual delight
was secretly hidden, alas, where previously
the will had known no guilt and the desire
fled man's wantonness. Mourn for this,
mourn, Innocence, you who lost no
perfection in your fair modesty, who did not
devour greedily, with the belly of the serpent
of old.
Diabolus
Que est hec Potestas, quod nullus sit preter
deum? Ego autem dico, qui voluerit me et
voluntatem meam sequi, dabo illi omnia. Tu
vero, tuis sequacibus nichil habes quod dare
possis, quia etiam vos omnes nescitis quid
sitis.
Devil:
What is this Power - as if there were no one
but God? I say, whoever wants to follow me
and do my will, I'll give him everything. As for
you, Humility, you have nothing that you can
give your followers: none of you even know
what you are!
Humilitas
Ego cum meis sodalibus bene scio quod tu
es ille antiquus dracho qui super summum
volare voluisti - sed ipse deus in abyssum
proiecit te.
Humility:
My comrades and I know very well that you
are the ancient dragon who wanted to fly
higher than the highest one: but God himself
hurled you in the abyss.
Virtutes
Nos autem omnes in excelsis habitamus.
Virtues:
As for us, we dwell in the heights.
Humilitas
Ego, Humilitas, regina Virtutum, dico: venite
ad me, Virtutes, et enutriam vos ad
requirendam perditam dragmam et ad
coronandum in perseverantia felicem.
Humility:
I, Humility, queen of the Virtues, say: come
to me, you Virtues, and I'll give you the skill
to seek and find the drachma that is lost and
to crown her who perseveres blissfully.
Virtutes
O gloriosa regina, et O suavissima mediatrix,
libenter venimus.
Virtues:
Oh glorious queen, most gentle mediator, we
come gladly.
Humilitas
Ideo, dilectissime filie, teneo vos in regali
talamo.
Humility:
Because of this, beloved daughters, I'll keep
your place in the royal wedding-chamber.
Karitas
Ego Karitas, flos amabilis - venite ad me,
Virtutes, et perducam vos in candidam
lucem floris virge.
Charity:
I am Charity, the flower of love - come to me,
Virtues, and I'll lead you into the radiant light
of the flower of the rod.
Virtutes
O dilectissime flos, ardenti desiderio
currimus ad te.
Virtues:
Dearest flower, we run to you with burning
desire.
Timor Dei
Timor Dei, vos felicissimas filis preparo ut
inspiciatis in deum vivum et non pereatis.
Fear-of-God:
I, Fear-of-God, can prepare blissful
daughters to gaze upon the living God and
not die of it.
Virtutes
O Timor, valde utilis es nobis: habemus
enim perfectum studium numquam a te
separari.
Virtues:
Oh Fear, you can help us greatly: we are
filled with the longing never to part from you.
Diabolus
Euge! euge! quis est tantus timor? et quis
est tantus amor? Ubi est pugnator, et ubi est
remunerator? Vos nescitis quid colitis.
Devil:
Bravo! Bravo! What is this great fear, and
this great love? Where is the champion?
Where the prize-giver? You don't know what
you are worshipping!
Virtutes
Tu autem exterritus es per summum
iudicem, quia, inflatus superbia, mersus es
in gehennam.
Virtues:
But you, you were terrified at the supreme
Judge, for, swollen with pride, you were
plunged into Gehenna.
Obedientia
Ego lucida Obedientia - venite ad me,
pulcherrime filie, et reducam vos ad patriam
et ad osculum regis.
Obedience:
I am shining Obedience - come to me, lovely
daughters, and I'll lead you to your
homeland and to the kiss of the King.
Virtutes
O dulcissima vocatrix, nos decet in magno
studio pervenire ad te.
Virtues:
Sweetest summoner, it is right for us to
come, most eagerly, to you.
Fides
Ego Fides, speculum vite: venerables filie,
venite ad me et ostendo vobis fontem
salientem.
Faith:
I am Faith, the mirror of life: worthy
daughters, come to me and I shall show you
the leaping fountain.
Virtutes
O serena, speculata, habemus fiduciam
pervenire ad verum fontem per te.
Virtues:
Oh Serene one, mirror-like, we trust in you:
we shall arrive at that fountain through you.
Spes
Ego sum dulcis conspectrix viventis oculi,
quam fallax torpor non decipit - unde vos, o
tenebre, non potestis me obnubilare.
Hope:
I am the sweet beholder of the living eye, I
whom no dissembling torpor can deceive.
Darkness, you cannot cloud my gaze!
Virtutes
O vivens vita, et o suavis consolatrix, tu
mortifera mortis vincis et vidente oculo
clausuram celi aperis.
Virtues:
Living life, gentle, consolling one, you
overcome the deadly shafts of death and
with your seeing eye lay heaven's gate
open.
Castitas
O Virginitas, in regali thalamo stas. O quam
dulciter ardes in amplexibus regis, cum te
sol perfulget ita quad nobilis flos tuus
numquam cadet. O virgo nobilis, te
numquam inveniet umbra in cadente flore!
Chastity:
O Virginity, you remain within the royal
chamber. How sweetly you burn in the
King's embraces, when the Sun blazes
through you, never letting your noble flower
fall. Gentle maiden, you will never know the
shadow over the falling flower!
Virtutes
Flos campi cadit vento, pluvia spargit eum.
O Virginitas, tu permanes in symphoniis
supernorum civium: unde es suavis flos qui
numquam aresces.
Virtues:
The flower of the fields fails in the wind, the
rain splashes it. But you, Virginit

Wyniki (łaciński) 1:

Ordo virtutum - Text of
(ex by Petrus inebriati, MCMLXXXI et MCMXCVII)
Incipit Ordo virtutum Incipit Ordo Virtutum: hi sunt qui

patriarche et prophetae, qui ut nubes? patriarchae, et prophetae ';' Qui sunt isti, qui ut nubes volant?

o virtutes antiqui sancti, quid admiramini in nobis? Verbum del
clarescit in forma hominis, et ideo fulgemus cum illo ';edificantes membra sui pulchri corporis
.
virtutum: 'O antiqui sancti, quid admiramini in nobis'; verbum dei clarescit in forma hominis est ', et ideo fulgemus cum illo, edificantes membra sui pulchri corporis
.





patriarche et prophetae nos sumus radices et vos rami, fructus viventis oculi', et nos umbra memorem fuimus. patriarcharum prophetarumque

sumus radices et vos rami, fructus
Dei viventis oculi, et nos erant 'quod umbra est.

o nos positarum querela animarum venit in peregrinis sumus. quid fecimus, ad
peccata deviantes? Filie Regis esse debuimus,
,
sed in umbram peccatorum cecidimus. O vivens sol, porta nos in humeris tuis in iustissimam hereditatem





quam in Adam perdidimus! O rex regum, in tuo prelio pugnamus
.
gemitus animae cum carne aderunt, 'peregrinos nos hic esse:Quid hoc fecimus, deviantes
peccati Filie Regis
par sumus, sed in umbram peccatorum cecidimus
. Solem vivum

ferant ad illum in humeris tuis possessionibus tantum in Adam perdidimus!
o rex regum, in tuo prelio pugnamus.





felix anima O dulcis divinitas, et o suavis vita, in qua perferam vestem preclaram ', illud accipiens
quod perdidi in prima Apparitione: * ad te suspiro, et omnes virtutes invoco.
animam, Dómine: * O dulcis divinitas, o mollis vitae, in qua utetur veste
i:

quod accipiens quod perdidi in prima apparitione, -
i, ad te suspiro, et omnes Virtutes invoco.





o felix anima virtutes, o dulcis et creatura Dei est,
que edificata es in altitudine sapientie profunda dei ', multum amas.
virtutum:' O felix animaO dulcis divinitas, 'fit in magna altitudine circumdedit a Sapientia Dei, multum amas. O libenter veniam ad vos ut prebeatis

felix anima michi osculum cordis
.

animam, Dómine: * Dimitte me O bene vobis, misimus ad vos ut prebeatis michi osculum cordis





virtutes nos debemus militare tecum, o filia regis.
virtutum: * vobiscum est, o regina.
a, gravata, Anima conqueritur
O gravis labor, et o durum pondus quod habeo in
huius de venia Superioris et vestimentum, quia nimis gravis michi est contra carnem pugnare
.
animi tristitia: 'O gravis labor, et o durum pondus quod habeo in vesto huius vite' quia nimis grave michi est contra carnem pugnare
.





o anima virtutes ad illam animam, voluntate dei constituta, et o felix instrumentum ', quare tam flebilis es contra-in hoc quod Deus cete virginea natura?
diabolum superare tu debes in nobis. & virtutibus animae: 'anima, quæ data est tibi per-voluntatem Dei, et o felix instrumentum, quare tam flebilis es in a

facie mali deus contrivit in virginea natura? tu autem in nobis expugnare diabolum
.





anima illa Soul michi, adjuvando, ut possim, teque prospicient:

animam
se mihi,adiuva me, ut stetis perfecti,
scientia dei vide quid illud sit quo es induta
ad animam illam, et salútis * quóniam esto stabilis, et numquam in Cades
.
scientia, ut de Deo, anima, in qua
es induta,
filia salvationis et esto stabilis, et non erit vobis in ruinam
. 'infelix, o anima,' nescio quid faciam, aut ubi Fugiam, ve
o Infelix, Anima O nescio quid faciam, aut ubi
i
ve michi, ad quam possum fugere,non possum perficere hoc quod sum induta
. possum abicere certator volo
mihi, non possum perficere hoc
posui in! quippe qui eam vellet

o infelix virtutes conscientia, o anima misera, quare faciem tuam abscondis coram Creatore tuo

virtutum: 'infelix status mentis, o misera anima, quod' faciem tuam abscondis, et in ante-quam Creator

scientia dei, tu nescis, nec vides,nec sapis illum qui te constituit
.
scientia Dei: * Tu nescis, nec vides, nec sapis illum qui te constituit
.





anima illa deus creavit mundum, sed non volo uti illo 'illi iniuriam facio?' animam: * Deus: initium terreni orbis, non facio injuriam
- i volo uti

strepitus illam ad animam diaboli nos insensati vitam istorum, nos insensati vitam istorum quid prodest tibi laborare? * Respice mundum, et amplectetur te magno honore '.
Strepitus Diaboli ad Animam illam Fatue, quid prodest tibi laborare? * spectant in mundum, et amplectetur te magno honore
.





o virtutes plangens vox hsec est maximi doloris! ach,
ach, victoria in male-siderio dei surrexit mirabilis quaedam, in qua
delectatio camis latenter abscondit se, heu, heu, ubi voluntas crimina nescivit et ubi desiderium

hominis lasciviam fugit. riam diluvii faciat, ergo in-riam diluvii faciat suam,innocentia, que in bono
pudore Integritatem non amisisti, et que ibi serpentis antiqui non devorasti gutturis avaritiam
.
vir: hoc est, non a

O plangens voce magna dolor? o anima, quae mirabili quodam surrexit
victoria in mirabili desiderio
deus, quibus absconditum latet delectatio-heu quo voluntas crimina nescivit et ubi desiderium ante

hominis lasciviam fugit. propter hoc lugebit, & dolorem, innocentis et talium, qui in pudore haud-perfectionem, quae non-dum avide devorant, et in ventre serpentis antiqui
.





que est hec potestas diaboli, quod nullus sit praeter- Deum? Ego autem dico, qui voluerit me et voluntatem meam sequi-, dabo illi omnia. 'tu vero, tuis sequacibus nichil habes quod dare possis', quia etiam vos omnes nescitis quid-sitis. diabolum

quod potestatem -
sed quasi nullus esset deus? dico, qui voluerit me et voluntatem meam
, dabo illi omnia.
ut pro te, et humilitate, et non habent, quod non da-tuorum: et non scis quod tu sis





humilitas ego cum meis sodalibus bene scio quod tu es ille antiquus dracho qui super summum

volare voluisti - sed ipse deus in abyssum 'proiecit te. & humilitatem, & socios, et ego bene scio quod tu es ille antiquus dracho qui voluit se

quam ad summum Deum, sed se ipsum sua sponte in te, * in abyssum irent.





virtutes omnes nos autem in nomine Domini habitamus.
virtutum: * ut nos omnes in excelsis habitamus.





humilitas ego, humilitas, regina virtutum, dico: venite ad me ', virtutes, et enutriam vos ad requirendam perditam dragmam et ad





coronandum in perseverantia felicem. humilitate

i, Humilitas, regina Virtutum, dico: venite ad me ', et virtutes, et dabo tibi de arte quaesitus et inventus

perditam dragmam et ad coronandum perseverantia felicem.





o virtutes gloriosa regina, et O suavissima mediatrix, libenter venimus
.
virtutum: 'O gloriosa regina, et O suavissima mediatrix, libenter venimus et nos
.


ideo humilitas,Filie dilectissime, teneo vos in-genioque excogitandi Regali. & humilitatem, & propter hoc, dilectissime filie, teneo vos in regali nuptiis thalami
.





karitas ego karitas, flos amabilis - venite ad me, virtu- et perducam vos in candidam lucem quod floris virge
.
caritate mihi atque caritatis et amoris florem - venite ad me, & virtutum luce
et reducam te in virga florem.
virtutes
o dilectissime flos, ardenti desiderio ad te, filia Ierusalem
.
virtutum: 'Flos carissimi, ad te current, et nos in concupiscentia ardentibus
.





timor Dei est cor meum, * ut vos felicissimas filis preparo non inspiciatis et pereatis in Deum vivum. ne
Deus ex-
i, ex timore, Deus, in toto ex eis in Deum vivum,

ut inspiciatis, non morietur in eo.





o timor virtutes, valde utilis es nobis: habemus
enim perfectum studium numquam a te separari
.
virtutum: 'O Timor, valde utilis es nobis: habemus enim perfectum studium numquam a te plenum
.





diabolus euge! euge! quis est tantus timor? et quis est tantus amor
? Ubi est pugnator, et ubi est remunerator
? Vos nescitis quid colitis. diabolo

euge! euge! quae tanta formido, et
tantus amor? Ubi est pugnator, ubi praemium legislatorem
?nescitis quid colitis,





virtutes Tu autem exterritus es per summum iudicem ', quia, Inflatus superbiam thyri es in Gehennam'.
virtutum: * et tu es super exterritus es per summum iudicem
, quia, inflatus superbia, mersus es in gehennam '.





Obedientia Ego lucida Obedientia - venite ad me, pulcherrime' Filie, et reducam vos ad patriam et ad osculum regis
.
obedire
Ego lucida Obedientia - venite ad me, pulcherrime 'filiae,' et reducam vos ad patriam et ad osculum regis.





o dulcissima vocatrix virtutes, decet nos ad te pervenire in magno studio
.
vir
suavissimo vocantem, id est, ad nos venit ', praestiti, tibi,.





fides ego fides, de venia Superioris et speculum, Venerabiles Filie, * venite ad me et ostendo vobis fontem salientem'.
fides, quia fides, i
,speculum vite: venerabiles filiae ', et venit usque ad me, et ostendam vobis fontem salientem'.





o virtutes serena, speculata, habemus fiduciam pervenire ad verum fontem per te
.
virtutum: 'O serena, speculata, ut confidimus in te: * nos pervenire ad verum fontem per te. '

spes dulcis conspectrix viventis oculi, ego sum, * quam fallax torpor non decipit - Unde vos, o tenebre,non potestis me obnubilare.
Spes
i sum dulcem aspectum viventis oculi, i
cui nihil dissimulans torpor et decipere potest.
tenebris, et non est nubes oculos
virtu
o vivens vita, et o suavis consolatrix, tu





mortifera mortis, tamquam vos Christus et vidente oculo clausuram coeli aperis.
virtutum:
vitae, mansuetum, consolatrix, uos superabunt vasa mortis, et inferni
cum visus oculi aperti dormivit ianua caeli
.





o O quam castitas, in thalamo stas Regali. Dulciter Ardes
o quam in amplexibus regis, cum te sol perfulget ita quad nobilis flos tuus,



numquam cadet. o virgo nobilis, inveniet te-men numquam cadente in umbra flore, pudicitiam: o virgo, te, intra in cubiculum regium '.
quam dulciter ardes in amplexibus regis, cum te soli ex-cellentia,
nobilis flos tuus numquam cadet. O virgo, et flori decidenti, numquam in se umbram





virtutes cadit vento flos campi, et lumen pluvia eum. o
O
symphoniis supernorum civium tu in justítiam: unde es suavis flos qui numquam aresces
.
vir
flos campi cadit vento pluvia spargit
. sed tu, Virginit